Noaberschap in de korte keten

Interview met Geert Veenendaal, bestuurslid van de Vereniging Streekproducten Achterhoek, Coöperatie Eet Regionaal en Slow Food Achterhoek en met POP3 coördinator Marijn Struik, Happyland.

Geplaatst op 17 juli 2020
Door Suzan Klein Gebbink

Voor een interview over de korte ketens in de Achterhoek, dan moest ik Geert Veenendaal hebben, zo werd mij verteld. Geert zit in het bestuur van de Vereniging Streekproducten Achterhoek, Coöperatie Eet Regionaal én van Slow Food Achterhoek. Hij weet dus absoluut te vertellen wat er speelt.
Geert Veenendaal is jurist van opleiding en was daarna bijna 30 jaar meubelfabrikant in de Achterhoek. Lokaal voedsel noemt hij zijn passie. Hij wil geen boontjes uit Kenia, maar vindt dat binnen een regio een zelfstandige voedselvoorziening in stand moet kunnen worden gehouden. Dat gaat hem dus niet alleen om streekproducten voor een leuke gelegenheid, maar om basisvoedsel.
 

Al 20 jaar een vereniging voor streekproducenten

“De Vereniging Streekproducten Achterhoek (VSA) bestaat al 20 jaar. De VSA beslaat de Achterhoek en de Liemers en heeft inmiddels 45 streekproducenten als lid. Op dit moment is er veel interesse om mee te doen.” De VSA werkt met name aan belangenbehartiging, zo vertelt Geert. “Daarnaast zorgt de VSA voor een foldertje en herkenbaar verpakkingsmateriaal, zodat je kunt zien dat het om streekproducten uit Achterhoek en Liemers gaat. Het is belangrijk om als ondernemers elkaar te kennen en onderling zaken te doen. Veel van de nu leden hebben een landwinkel en zij beleveren elkaar.”
 

Samenwerking met Combigro als logistieke partner

“Ondersteund door POP3 hebben we inmiddels verschillende nieuwe stappen gezet in de samenwerking tussen producenten en partners. Een hele belangrijke mijlpaal was dat we in 2019 een overeenkomst sloten met Combigro. Combigro verkoopt voor ons streekproducten als gebundelde levering naar de horeca. Zij zijn onze exclusieve horecaleverancier en andersom zijn wij de exclusieve aanbieders onder hun categorie streekproducten. Voor de horeca regelt Combigro alles, zowel verkoop, distributie als eigen voorraadbeheer. Dat regelen zij rechtstreeks met de leden.”

Coöperatie Eet Regionaal

Door de samenwerking met Combigro is er opnieuw nagedacht over de onderlinge afspraken. Geert: “Deze voorwaarden zijn ondergebracht in Coöperatie Eet Regionaal. Deze coöperatie hadden we als VSA in 2018 opgericht, omdat we plannen hadden om gebundelde leveringen te gaan doen. De coöperatie hoort bij de VSA, ondernemers kunnen alleen deelnemen aan de coöperatie als ze lid zijn van de vereniging. Deelname aan de coöperatie is dan gratis. Ook het bestuur van de vereniging en de coöperatie zijn hetzelfde. Op termijn zou het best kunnen dat het in elkaar opgaat.
Nu we alle horeca volledig regelen via Combigro, willen we ons met Coöperatie Eet Regionaal verder richten op andere afnemers. Dat is nu nog klein, maar moet op den duur uitgebreid worden. We zoeken daarvoor onder meer naar een juiste bestelplatform en aanpak. En eigenlijk moet je iemand op de weg hebben zitten, maar dat zie ik voorlopig niet gebeuren.”
 

En er is ook een samenwerking met Achterhoek Toerisme, nietwaar?

“Ja, want door de samenwerking beter te organiseren zijn we dit jaar gestart met de vraag: Hoe willen we ons als Achterhoekse producenten gaan promoten? In ons POP3 project richten we ons dan ook op het maken van een businessplan en een plan voor promotie. Het POP3 samenwerkingsverband bestaat uit de gemeenten Lochem, Bronckhorst en Zutphen en de Stichting Zutphen Promotie die zich inzet voor de binnenstad van Zutphen. Marijn Struik van Happyland is onze trekker. Onze stelling is dat het promoten van de Achterhoekse producten onder meer sterk onderdeel zou moeten zijn van de promotie over de Achterhoek als gebied. Daarom zijn we blij dit project samen met Achterhoek Toerisme te doen!”

“Partijen zoeken elkaar op en starten slimme samenwerkingen!”
Marijn Struik, POP3 projectleider
  

Verbondenheid en lange termijn samenwerking

Marijn Struik van Happyland is de POP3 voedselcoördinator voor dit project. Marijn werkt op verschillende plekken aan korte ketens. Wat vind hij van dit project? “Wat ik tof vind is de grote trots, de gemoedelijkheid en de achterdeur die altijd open staat voor een kop koffie.” Geert herkent dat: “Dat is heel uniek en een hele sterke motivator voor de samenwerking. In de Achterhoek heerst daardoor een sterke verbondenheid. Het noaberschap. Veel mensen steunen hun lokale ondernemers door producten te gaan kopen.” Marijn vult aan: “en daardoor is er ook veel samenwerking. Partijen zoeken elkaar op, starten slimme samenwerkingen, zoals met Combigro en Achterhoek Toerisme en werken echt aan lange termijn verbinding. Ze laten zich niet haasten door een tijdelijke kans of hype die corona even opleverde en gaan gewoon door, zoals vooraf ook ingezet.”

Als je een product koopt, dan draag je bij aan de Achterhoek

Marijn vertelt over de aanpak van het POP3 project: “De kern van het POP3 project is het opzetten van communicatie en samenwerking met al die partijen. We hebben onder meer diverse interviews gehouden, bij recreatieondernemingen, supermarkten en horeca. De opbrengst is in drie bijeenkomsten besproken met de leden van de VSA en ook met de Radboud Universiteit erbij. Dat ging over hun eigen ideeën en behoeften. Achterhoek Toerisme heeft de opbrengsten inmiddels uitgewerkt tot een communicatieplan en campagne.

Geert is te spreken over de plannen. “Dit is de bedoeling:

• de Achterhoek promoten als gebied van streekproducten. Achterhoek Toerisme werkt aan campagne.
• ruim 40 boeren worden individueel geholpen met een fotograaf en tekstschrijver. Hierdoor wordt een basis gelegd voor individuele en gezamenlijke promotie.
• dit wordt vervolgens vertaald naar een gezamenlijke campagne met promotie video voor producten uit de Achterhoek. Hierbij wordt onder andere de link gelegd met de binnenstad van Zutphen als plek waar de lokale producten met aandacht worden verwerkt en gegeten.
• productontwikkeling. Op dit moment hebben we veel basisproducten, zoals melk, eieren en granen. Daarnaast zouden we nog veel meer toegevoegde waarde kunnen creëren door nieuwe producten te maken van deze en andere grondstoffen. Onderlinge samenwerking tussen ondernemers is hierbij cruciaal.
• zoeken naar onderlinge samenwerking binnen één product-segment, bijvoorbeeld om te komen tot betere kwaliteit.

Eén van de boodschappen is ‘als je ons lokale product koopt, draag je bij aan de Achterhoek. Ik denk dat we iets heel waardevols neerzetten daarmee. Veel ideeën lopen natuurlijk al, maar moeten vooral vaker en meer gedaan worden. Dat is wat we nu voorbereiden.”
 

Partijen trekken zelf de kar

De partijen trekken in dit project zelf grotendeels de kar, zo vertelt Marijn. “Ze komen ook steeds meer in positie om dat te doen. Daar ben ik best een beetje trots op! Ik doe best veel, maar niemand merkt dat. Ik ben echt een ondersteuner en verbinder.”
 

Weinig ‘betere’ restaurants in de Achterhoek

Qua klanten ligt de focus van Eet Regionaal op de horeca, recreatiebedrijven en een aantal supermarkten die franchise zijn, zoals Plus en enkele Jumbo vestigingen. Geert: “Het vinden van klanten gaat mondjesmaat. We merken dat de horeca niet per se geneigd is echt regionale producten te kopen, want voor hen is het al snel duurder. Veel restaurants – althans hier in de Achterhoek – hebben dat er niet voor over. Ik denk dat op dit moment vooral de ‘betere’ restaurants interesse hebben en die hebben we in de Achterhoek wat minder. Ik zie wel interesse bij horeca om iets te doen met streekproducten om zichzelf ook te profileren, maar daadwerkelijk inkopen van die producten is nog beperkt. Voor ons zou het goed zijn om op korte termijn aan zo’n 10 á 15 restaurants te kunnen leveren. Het werven van nieuwe klanten vraagt promotie en veel 1-op-1 inzet voor verkoop.”
 

Geen consumentenboxen in coronatijd

Ik vraag Geert hoe hij vindt dat het gaat. “De afzet was natuurlijk volledig stilgevallen, maar ook het onderlinge overleg. De meeste bestuursleden hebben een sterke voorkeur voor live vergaderen en dat was er even wat minder bij. Maar, het goede nieuws is dat verschillende individuele ondernemers nu veel meer rechtstreeks leveren aan consumenten, al dan niet via boxen of winkels. Dat levert wat compensatie op voor de gemiste afzet aan de horeca.”
 

Is er geen gezamenlijke verkoop aan consumenten?

“We hebben er serieus samen naar gekeken toen corona startte” legt Marijn uit, “maar er is gekozen er niet als collectief op in te zetten. In de Achterhoek woont iedereen gemiddeld ver van elkaar af, zowel de producenten als inwoners, dus de logistiek is snel complex en duur. Die maaltijdboxen leveren daarvoor op dit moment te weinig op.”
 

Noaberschap is hier de #SupportYourLocals

De landelijke campagne #SupportYourLocals zet toch ook in op de consumentenmarkt, doen jullie daar aan mee? Geert kent de campagne: “Heel nuttig dat de campagne de aandacht vestigt op het feit dat voedselproducenten in de problemen komen. Zo worden ondernemers geholpen met bewustwording en aandacht onder consumenten. Maar nee, wij doen niet aan de campagne mee. Het past toch niet zo bij de Achterhoekers, denk ik. Waarom moet die titel bijvoorbeeld in het Engels? Hier in de Achterhoek noemen we het niet zo. Eigenlijk lijkt het op ons noaberschap. Daarmee zit het al in de cultuur om naar elkaar om te kijken en zaken te doen met lokale ondernemers. Dat kan natuurlijk altijd meer en beter, maar dat zou op een andere manier moeten die meer bij deze streek past.”
 

Achterhoek als mooiste regio

Geert blikt vooruit naar de komende periode: “We hopen natuurlijk dat de levering aan de horeca weer gestaag oploopt. Ook zullen we als VSA onderzoeken hoe de boxen van individuele leden toch op rendabele wijze kunnen worden voortgezet. Het leveren aan consumenten is wél een ambitie. Verder moet de samenwerking met Combigro nog verder handen en voeten krijgen. Dat gaat bijvoorbeeld verdere afstemming over de wensen van klanten en werkwijze van de ondernemers.
Met het POP3 project werken we aan meer aandacht voor regionale producten binnen alle promotie over de Achterhoek. Ik hoop dat we uiteindelijk heel mooi campagnemateriaal hebben, die de Achterhoek natuurlijk neerzet als mooiste regio met de lekkerste producten. Dat brengen we naar de toerist die hopelijk in onze horeca en landwinkels terechtkomen.”